روی اسکلت گیاه
🌱 روی (Zn): اسکلت نامرئی گیاه، از ریشه تا میوه
🔬 نقش حیاتی روی در گیاهان
روی (Zn) یکی از ریز مغذیهای کلیدی با نقشهای بیوشیمیایی منحصربهفرد است:
- سنتز اکسین: تنظیم رشد سلولی و توسعه ریشه
- فعالکننده ۳۰۰+ آنزیم از جمله سوپراکسید دیسموتاز (مقابله با استرس اکسیداتیو)
- تولید پروتئینها: ساختار ریبوزومها و تثبیت دیانای
- افزایش مقاومت: کاهش حساسیت به بیماریها و تنشهای دمایی
🟡 علائم کمبود روی: هشدارهای مرئی
کمبود روی ابتدا در برگهای جوان و نوک ریشه ظاهر میشود (عنصر غیرمتحرک):
- کوتولگی برگها (Rosette): فاصله بین گرهها کاهش یافته، برگها به شکل گلرز جمع میشوند
- کلروز بین رگبرگی: زردی با حاشیه سبز در برگهای جوان
- ریشههای کوتاه و ضخیم: توسعه ناقص سیستم ریشه
- کاهش گردهافشانی: ریزش گلها و تشکیل میوههای بدشکل
⚠️ خاکهای مستعد کمبود:
| خاکهای آهکی (pH>7.5) | خاکهای شنی | خاکهای فسفر بالا | کشت فشرده |
خرید محصول کلاته ۸٪ روی زینک پلکس فارمونتی
🌿 روشهای تشخیص دقیق
1. تجزیه برگ:
- سطح بحرانی: ۱۵-۳۰ ppm (برگهای جوان)
- هشدار: سطح بالای فسفر (>0.3%) جذب روی را مهار میکند
2. تست خاک DTPA:
- کمبود شدید: <0.5 mg/kg
- کمبود متوسط: 0.5-1.0 mg/kg
⚗️ فرمهای قابل جذب و منابع تامین
گیاهان روی را به صورت Zn²⁺ جذب میکنند.
بهترین منابع:
1. سولفات روی (ZnSO₄.7H₂O):
- محتوا: ۳۳-۳۶% روی + ۱۷% گوگرد
- مناسب برای محلولپاشی (جذب سریع)
2. کلاتهای روی (Zn-EDTA/Zn-DTPA):
- پایداری در pH تا ۸.۵
- بازدهی ۴x بیشتر از سولفات
📊 دوز مصرفی علمی براساس کلاته روی
• درختان میوه (سیب، مرکبات):
- محلولپاشی: ۳-۵ لیتر کلاته روی (پیش از گلدهی + ۲۰ روز پس از تشکیل میوه)
- خاکی: ۱۰۰ گرم/درخت در چالکود زمستانه
• غلات (گندم، برنج):
- بذرمالی: نیم لیتر روی کلاته به مدت ۱۲ ساعت
- محلولپاشی: ۵ لیتر در هکتار در مرحله پنجهزنی
• سبزیجات (گوجه، سیبزمینی):
- خاکی: ۵ لیتر سولفات روی در هکتار قبل از کشت
- محلولپاشی: ۲ لیتر در مرحله ۴-۶ برگی
> 📌 نکته طلایی: در خاکهای آهکی، کلات روی با دوز ۱-۱.۵ لیتر در هکتار جایگزین سولفات شود
⚠️ هشدارهای مصرف و سمیت
- مسمومیت روی:
- علائم: کوتولگی ریشه + کلروز آهن (رقابت جذبی)
- سطح بحرانی: >100 ppm در برگها
🔧 راهکارهای اصلاح کمبود در شرایط خاص
| خاکهای آهکی| کلات Zn-EDTA + اسید هیومیک|
| کشت هیدروپونیک| تغذیه با ZnSO₄ (۰.۱-۰.۵ ppm) |
| کمبود شدید| تزریق تنهای (۲% سولفات روی)|
✅ ۵ قانون طلایی مصرف روی
1. آزمون خاک و برگ قبل از مصرف
2. اجتناب از اختلاط با فسفر و آهک
3. محلولپاشی در دمای <۲۷°C (جذب بهینه)
4. مصرف کلاتها در pH>7.5
5. حداکثر ۲ بار محلولپاشی در فصل رشد