بیواستیمولانت (Biostimulant) یا محرک زیستی
بیواستیمولانت (Biostimulant) یا محرک زیستی، به زبان ساده:
بیواستیمولانتها موادی هستند که خودشان کود نیستند (یعنی درصد مشخصی از عناصر غذایی اصلی NPK را ندارند)، اما وقتی در مقادیر کم به گیاه یا خاک اضافه میشوند، کارایی گیاه را به طور قابل توجهی افزایش میدهند. آنها مانند یک "مکمل ویتامین" یا "تقویتکننده متابولیسم" برای گیاه عمل میکنند.
بیواستیمولانت دقیقاً چه میکند؟ (مکانیسم عمل)
هدف اصلی بیواستیمولانتها ارتقای سلامت و باردهی گیاهان، Improving Plant Health and Productivity است. آنها این کار را از طریق چند مسیر کلیدی انجام میدهند:
1. تحریک و تقویت فرآیهای طبیعی گیاه:
· تقسیم سلولی و رشد: مانند عمل هورمونهای رشد طبیعی (سیتوکینین، اکسین).
· فتوسنتز: با افزایش سطح کلروفیل و کارایی آن.
· فعالیت آنزیمها: فعال کردن آنزیمهای کلیدی درگیر در متابولیسم.
2. بهبود جذب مواد غذایی و آب:
· توسعه سیستم ریشه: تحریک رشد ریشههای جانبی و مویینه، که منجر به دسترسی بیشتر گیاه به آب و عناصر غذایی موجود در خاک میشود.
· بهبود ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک: (مخصوصاً مواد هیومیکی) که به حفظ و آزادسازی تدریجی عناصر کمک میکند.
3. افزایش مقاومت در برابر تنشهای محیطی:
· این مورد بسیار مهم است. بیواستیمولانتها گیاه را در برابر تنشهایی مانند:
· تنش دمایی (سرما یا گرمای ناگهانی)
· تنش خشکی
· شوری خاک و آب
· آسیبهای ناشی از سمپاشی یا طوفان
مقاوم میکنند. آنها با القای تولید ترکیبات محافظتی (مانند پرولین، آنتیاکسیدانها) این کار را انجام میدهند.
4. افزایش کیفیت محصول:
· بهبود عطر، طعم، رنگ، یکدستی و افزایش عمر انباری محصول.
انواع رایج بیواستیمولانتها
نوع بیواستیمولانت مثالهای رایج عملکرد اصلی
اسیدهای هیومیک و فولویک Leonardite, Humus بهبود ساختار خاک، افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی (CEC)، تحریک رشد ریشه، افزایش جوانهزنی.
محصولات مبتنی بر اسید آمینه هیدرولیز پروتئینهای گیاهی/حیوانی کاهش تنش، تسریع بازیابی گیاه، نقش به عنوان پیشساز هورمونها.
عصاره جلبک دریایی جلبک Ascophyllum nodosum تأمین طیف وسیعی از هورمونهای رشد طبیعی (سیتوکینین، بتائین)، افزایش مقاومت به تنش.
میکروارگانیسمهای مفید قارچهای میکوریزا، باکتریهای PGPR گسترش شبکه ریشه، حل کردن عناصر غذایی قفل شده در خاک (مانند فسفر).
محصولات حاوی هورمونهای گیاهی (غالباً در ترکیب با سایر موارد) تنظیم دقیق فرآیندهای رشد مانند گلدهی، میوهدهی و ریزش.
تفاوت بیواستیمولانت با کود و سم یک تمایز کلیدی است:
· کود (Fertilizer): غذای گیاه است. مستقیم عناصر غذایی (N-P-K و غیره) را تأمین میکند.
· سم (Pesticide): داروی گیاه است. برای از بین بردن آفات، بیماریها یا علفهای هرز استفاده میشود.
· بیواستیمولانت (Biostimulant): مکمل و تقویتکننده گیاه است. عملکردهای طبیعی گیاه را بهبود میبخشد تا غذا را بهتر جذب کند، قویتر شود و بهتر با استرس کنار بیاید.
یک مقایسه ساده برای درک بهتر:
فرض کنید یک ورزشکار هستید:
· کود مانند غذای اصلی (برنج، گوشت) است.
· بیواستیمولانت مانند مکملهای ویتامینی، پروتئینی و تمرینات قدرتی است که کارایی بدن شما را بالا میبرد.
· سم مانند دارو است که وقتی بیمار میشوید مصرف میکنید.
نتیجهگیری:
بیواستیمولانتها ابزاری قدرتمند در کشاورزی مدرن و پایدار هستند. آنها با تقویت گیاه از درون، منجر به کاهش مصرف کود و سم، افزایش عملکرد و مقاومت بیشتر در برابر شرایط سخت میشوند. محصول "بایومکس"، یک بیواستیمولانت کامل و ترکیبی از بهترین این مواد است.