برنامه کوددهی جو آبی و دیم
برنامه تغذیه سالیانه جو آبی و دیم – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و کودهای پایه کشاورزی ایران
اهداف
افزایش سرعت جوانهزنی، تقویت ریشه و طوقه، افزایش پنجهدهی مؤثر، بهبود خوشهدهی و وزن هزار دانه، افزایش مقاومت به خوابیدگی، خشکی و شوری، اصلاح ساختار خاک و افزایش بهرهوری نهادهها.
پیشنهادات اقلیمی و مکملهای پایه
| منطقه | ویژگی غالب | پیشنهاد اصلاح و مصرف پایه |
|---|---|---|
| شمال و غرب (معتدل و مرطوب) | خاک نیمهاسیدی تا خنثی | ۸–۱۰ تن کود دامی کهنه پیش از شخم + ۱۰۰–۱۵۰ کیلوگرم اوره در دو نوبت (پنجهدهی و ساقهرفتن) |
| مرکز و شرق (قلیایی و خشک) | خاک با pH بالا و کمبود فسفر | ۸ تن کود دامی پوسیده + ۳۰۰ کیلوگرم اوره در سه نوبت + ۵ لیتر اسید سولفونیک در اولین آبیاری فصل |
| جنوب (گرم و شور) | تبخیر بالا، شوری زیاد | ۲۰۰ کیلوگرم گوگرد پودری + ۸ تن کود دامی + آبیاری با ۵ لیتر در هکتار اسید سولفونیک هر ۴۵ روز |
| مناطق سردسیر | دمای پایین و خاک سنگین | ۵ تن کود دامی + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید (MAP 8-34) یا فسفات آمونیوم هنگام شخم پاییزه |
شرایط خاک
- pH 6.5–7.5 (خنثی): تمرکز بر پتاسیم و ریزمغذیها جهت بهبود کیفیت دانه.
- pH 7.5–8.5 (قلیایی متوسط): افزایش جذب فسفر و روی با کودهای اسیدی و کلاته.
- pH>8.5 یا شوری بالا: اصلاح خاک با هیومیکها و اسید سولفونیک و استفاده از کودهای کلاتهشده.
برنامه ماهبهماه جو آبی
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| مهر | بذرپاشی | سیدورا (بذرمال) | محلول بذر | ۵–۱۰ لیتر برای هر تن بذر | افزایش جوانهزنی، استقرار سریع و مقاومت اولیه |
| آبان | استقرار اولیه | فسفامید | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | تأمین فسفر محلول برای رشد طوقه و ریشه |
| آذر | رشد رویشی | پرولومیک | آبیاری | ۱۰ لیتر در هکتار | افزایش جذب عناصر و بهبود تهویه خاک |
| دی | پنجهدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ لیتر + بایومکس ۵ لیتر در هکتار | افزایش تعداد پنجه مؤثر و مقاومت به تنش سرما |
| بهمن | رشد فعال | تری پرو | آبیاری | ۱۰ لیتر در هکتار | تأمین همزمان نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای رشد یکنواخت |
| اسفند | ساقهرفتن | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۲۰ لیتر + فسفامید ۵ لیتر در هکتار | افزایش قدرت ساقه، جلوگیری از خوابیدگی و بهبود انتقال مواد غذایی |
| فروردین | خوشهدهی | میکروپلکس | محلولپاشی | ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش گلدهی و اصلاح کمبود عناصر ریز |
| اردیبهشت | پر شدن دانه | پتاسیمکس | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | افزایش وزن، رنگ و درصد پروتئین دانه |
| خرداد | پیش از برداشت | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | افزایش مواد آلی و آمادهسازی خاک برای کشت بعدی |
برنامه ماهبهماه جو دیم
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| مهر | بذرپاشی | سیدورا (بذرمال) | محلول بذر | ۵–۱۰ لیتر برای هر تن بذر | افزایش مقاومت بذر در خاک سرد و مرطوب |
| آبان | سبز شدن و استقرار | فسفامید | محلولپاشی | ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | تحریک رشد اولیه ریشه در شرایط کمآبی |
| آذر | پنجهزنی | بایومکس | محلولپاشی | ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش فعالیت فتوسنتزی و جذب عناصر |
| دی | پنجه فعال | اکتیو پلاس | محلولپاشی یا آبیاری در بارندگی مناسب | ۵ تا ۱۰ لیتر در هکتار یا ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش مقاومت به سرما و تنش خشکی |
| بهمن | رشد رویشی | تری پرو | محلولپاشی | ۱ تا ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | تأمین تغذیه متعادل در مرحله رشد سریع |
| اسفند | خوشهدهی اولیه | فسفامید | محلولپاشی | ۱–۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | تقویت گردهافشانی و تشکیل دانه |
| فروردین | پر شدن دانه | پتاسیمکس | محلولپاشی | ۱–۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | بهبود کیفیت دانه و مقاومت به گرما |
| اردیبهشت | رسیدگی نهایی | میکروپلکس | محلولپاشی | ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | اصلاح رنگ و افزایش ارزش غذایی دانه |
نکات فنی و ترکیبی
- اوره: در جو آبی ۱۵۰–۲۵۰ کیلوگرم در سه نوبت (پیشکاشت، پنجهدهی، ساقهرفتن).
- کود دامی پوسیده: ۶–۱۰ تن در هکتار برای افزایش ماده آلی خاک.
- فسفامید: جایگزین فسفات آمونیوم، با جذب بالا و عملکرد بهتر در خاکهای قلیایی.
- اکتیو پلاس: مصرف استراتژیک در دو مرحله اصلی؛ ۵–۱۰ لیتر در پنجهزنی و ۱۵–۲۰ لیتر در ساقهرفتن همراه آبیاری.
- اسید سولفونیک: در آبیاری اول فصل ۳ تا ۵ لیتر در هکتار، برای کاهش pH آب و خاک.
- در خاکهای شور یا آهکی، ترکیب پرولومیک + فسفامید سبب افزایش جذب فسفر و کاهش رسوب میشود.
- در صورت بروز شته، سفیدک یا قارچ، محلولپاشی اضطراری اکتیو پلاس با غلظت ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب انجام شود.
توضیح تفاوت کود مایع و جامد
کودهای مایع جذب سریعتری از طریق برگ و ریشه دارند و برای رفع سریع کمبودها و تنظیم رشد مناسبترند.
کودهای جامد اثر پایدارتری در اصلاح ساختار خاک دارند و پایه حاصلخیزی را فراهم میکنند.
در خاکهای قلیایی، استفاده از کودهای مایع اسیدی یا کلاتهشده مانند محصولات فارمونتی، جذب عناصر را بهصورت مؤثر افزایش میدهد.