برنامه کوددهی باقلا در ایران
برنامه تغذیه سالیانه باقلا (Faba Bean) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و کودهای پایه کشاورزی ایران
(ویژه کشت آبی و دیم در شمال، غرب و نواحی مرکزی کشور شامل گیلان، مازندران، گلستان، خوزستان، فارس، کرمانشاه و لرستان)
اهداف
افزایش استقرار اولیه، تقویت گرههای ریشهای و تثبیت نیتروژن، تحریک گلدهی و غلافدهی، افزایش وزن و درصد پروتئین دانه، بهبود مقاومت به بیماریهای قارچی و تنشهای رطوبتی، افزایش عملکرد و بهبود ساختار خاک.
پیشنهادات اقلیمی و مکملهای پایه
| منطقه | ویژگی خاک و آب | پیشنهاد مصرف پایه |
|---|---|---|
| شمال کشور (گیلان، مازندران) | خاک مرطوب و اسیدی، تهویه بالا | ۵–۸ تن کود دامی در پاییز + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت |
| غرب (کرمانشاه، لرستان) | خاک نیمهقلیایی با بارندگی فصلی | ۸ تن کود دامی + ۳۰۰ کیلوگرم اوره در دو نوبت (پایه و ساقهرفتن) |
| مرکز و جنوب (فارس، خوزستان) | خاک قلیایی، سنگین، آب نیمهشور | ۸–۱۰ تن کود دامی + ۵ لیتر اسید سولفونیک در آبیاری اول فصل |
| شرق (خراسان جنوبی) | خاک سبک، قلیایی، رطوبت کم | ۸ تن کود دامی + ۵ لیتر پرولومیک قبل از کاشت برای اصلاح ساختار خاک |
شرایط خاک
- pH 6.5–7.0: شرایط ایدهآل برای فعالیت باکتریهای تثبیت نیتروژن.
- pH 7.0–8.5: نیاز به کودهای اسیدی مانند فسفامید و پرولومیک برای افزایش جذب فسفر.
- pH بالاتر از ۸.۵: اصلاح مداوم خاک با اسید سولفونیک (۳–۵ لیتر در هر ۴۵ روز آبیاری).
برنامه ماهبهماه باقلا
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| آبان–آذر | کاشت | سیدورا (بذرمال) | محلول بذر | ۵–۱۰ لیتر برای هر تن بذر | افزایش جوانهزنی و کاهش بیماریهای قارچی بذرزاد |
| آذر–دی | استقرار اولیه | فسفامید (MAP 8-34) | آبیاری | ۳–۵ لیتر در هکتار | رشد بهتر ریشه و افزایش گرهزایی نیتروژنی |
| بهمن | رشد رویشی | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | افزایش جذب فسفر و کاهش قلیاییت خاک |
| اسفند | ساقهرفتن | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۵–۱۰ لیتر + بایومکس ۵ لیتر در هکتار | افزایش رشد رویشی و تشکیل گل اولیه |
| فروردین | گلدهی و غلافدهی | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵–۲۰ لیتر + فسفامید ۵ لیتر در هکتار | افزایش گلدهی، تشکیل غلاف و پرشدگی اولیه دانه |
| اردیبهشت | پر شدن غلاف | پتاسیمکس | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | افزایش وزن و کیفیت غلاف |
| خرداد | پس از برداشت | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | بهبود ساختار خاک و افزایش مواد آلی برای کشت بعدی |
نکات فنی و ترکیبی
- اوره: حداکثر ۱۵۰–۲۰۰ کیلوگرم در دو نوبت (پایه و ساقهرفتن)؛ مصرف بیش از این باعث کاهش گرهزایی میشود.
- کود دامی: ۵–۱۰ تن در هکتار برای بهبود ساختار خاک و نگهداری رطوبت.
- فسفامید: منبع اصلی فسفر و جایگزین ایمن برای فسفات آمونیوم در خاکهای قلیایی.
- اکتیو پلاس: حیاتی در دو مرحله ساقهرفتن و غلافدهی؛ جمع کل مصرف ۲۰–۳۰ لیتر در هکتار.
- پرولومیک: افزایش نفوذپذیری خاک، جذب فسفر و کاهش اثر شوری.
- اسید سولفونیک: اصلاح pH آب و خاک در مناطق شور (۳–۵ لیتر در آبیاری اول یا هر ۴۵ روز).
- بایومکس: بهبود فتوسنتز، تثبیت نیتروژن و افزایش مقاومت به تنشهای محیطی.
- در صورت شیوع سفیدک سطحی یا لکه برگی، محلولپاشی اکتیو پلاس با غلظت ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب مؤثر است.
توضیح تفاوت کود مایع و جامد
کودهای مایع جذب سریع دارند و در مراحل بحرانی مانند گلدهی و غلافدهی مؤثرترند.
کودهای جامد بهویژه آلی و فسفاته، نقش اصلاح بلندمدت خاک را ایفا میکنند.
در خاکهای قلیایی و نیمهشور، استفاده از کودهای مایع اسیدی و کلاتهشده فارمونتی باعث افزایش جذب فسفر، پتاسیم و ریزمغذیها و در نهایت بهبود عملکرد و کیفیت نهایی دانه میشود.