برنامه کوددهی ماش در ایران
برنامه تغذیه سالیانه ماش (Mung Bean) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و کودهای پایه کشاورزی ایران
(ویژه کشت آبی در مناطق گرم، خشک و نیمهمرطوب کشور مانند خراسان، فارس، کرمان، سیستان، بوشهر، ایلام و خوزستان)
اهداف
افزایش استقرار اولیه و گرهزایی نیتروژنی، تحریک گلدهی یکنواخت، افزایش تعداد غلاف و وزن دانه، بهبود رنگ و کیفیت دانه برای صادرات، افزایش مقاومت به گرما، خشکی و بیماریهای قارچی، اصلاح خاک و ارتقاء بهرهوری کود.
پیشنهادات اقلیمی و مکملهای پایه
| منطقه | ویژگی خاک و آب | پیشنهاد مصرف پایه |
|---|---|---|
| شرق و جنوب شرق (خراسان، سیستان، کرمان) | خاک سبک، قلیایی، کمفسفر | ۸ تن کود دامی + ۵ لیتر فسفامید پیشکاشت + ۳۰۰ کیلوگرم اوره در سه نوبت |
| جنوب و جنوبغرب (خوزستان، بوشهر، ایلام) | خاک شور و سنگین | ۸ تن کود دامی + ۵ لیتر اسید سولفونیک در آبیاری اول + پرولومیک برای اصلاح خاک |
| مرکز (فارس، یزد) | خاک نیمهقلیایی با کمبود مواد آلی | ۵–۸ تن کود دامی + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید + ۲۰۰ کیلوگرم اوره |
| شمالشرق (سبزوار، نیشابور) | خاک نسبتاً سردتر | ۵ تن کود دامی + بذرمال با سیدورا برای افزایش سبز شدن در خاک سرد |
شرایط خاک
- pH 6.5–7.5: بهترین بازه برای رشد ماش و فعالیت گرههای ریشهای.
- pH 7.5–8.5: افزایش نیاز به کودهای اسیدی مانند فسفامید و هیومیکها.
- pH بالاتر از ۸.۵: مصرف دورهای اسید سولفونیک (۳–۵ لیتر در هر ۴۵ روز آبیاری) الزامی است.
برنامه ماهبهماه ماش (کشت آبی)
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| اردیبهشت | کاشت | سیدورا (بذرمال) | محلول بذر | ۵–۱۰ لیتر برای هر تن بذر | افزایش جوانهزنی و مقاومت به قارچهای بذرزاد |
| اردیبهشت–خرداد | استقرار اولیه | فسفامید (MAP 8-34) | آبیاری | ۳–۵ لیتر در هکتار | رشد بهتر ریشه و تحریک گرهزایی نیتروژنی |
| خرداد | رشد رویشی | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | افزایش جذب فسفر و بهبود تهویه خاک |
| تیر | گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۵–۱۰ لیتر + بایومکس ۵ لیتر در هکتار | تحریک گلدهی، افزایش گلهای بارور و مقاومت به گرما |
| مرداد | تشکیل غلاف | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵–۲۰ لیتر + فسفامید ۵ لیتر در هکتار | افزایش غلافدهی و جلوگیری از ریزش گل |
| شهریور | پر شدن دانه | پتاسیمکس | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | افزایش وزن دانه و بهبود رنگ و کیفیت ظاهری |
| مهر | پس از برداشت | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | بازسازی خاک و حفظ رطوبت برای کشت بعدی |
نکات فنی و ترکیبی
- اوره: ۱۵۰–۲۰۰ کیلوگرم در دو تا سه نوبت (پایه، رشد رویشی و غلافدهی).
- کود دامی: ۵–۸ تن در هکتار برای افزایش مواد آلی و بهبود نفوذ آب.
- فسفامید: منبع فسفر محلول برای خاکهای قلیایی و سبک.
- اکتیو پلاس: در دو مرحله گلدهی و غلافدهی، مجموع مصرف ۲۰–۳۰ لیتر در هکتار؛ حیاتیترین عامل در افزایش عملکرد.
- پرولومیک: بهبود جذب فسفر، افزایش فعالیت میکروبی و کاهش اثرات شوری.
- بایومکس: افزایش فتوسنتز، مقاومت به تنش گرما و تثبیت نیتروژن در مراحل رشد رویشی.
- اسید سولفونیک: ۳ تا ۵ لیتر در آبیاری اول فصل برای کاهش pH خاک و افزایش جذب عناصر.
- در صورت بروز سفیدک، لکه برگی یا شته، محلولپاشی اکتیو پلاس با غلظت ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب مؤثر است.
توضیح تفاوت کود مایع و جامد
کودهای مایع بهسرعت جذب ریشه و برگ شده و برای مراحل حساس رشد مانند گلدهی و پر شدن غلاف مؤثرند.
کودهای جامد پایه، وظیفه اصلاح ساختار خاک و تأمین تدریجی عناصر را دارند.
در خاکهای گرم و قلیایی، استفاده از کودهای مایع اسیدی و کلاتهشده فارمونتی باعث افزایش راندمان جذب عناصر و ارتقاء چشمگیر کیفیت و کمیت محصول میشود.