برنامه کوددهی سویا در ایران
برنامه تغذیه سالیانه سویا (Soybean) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و کودهای پایه کشاورزی ایران
(ویژه کشت آبی در استانهای گلستان، مازندران، گیلان، اردبیل، فارس، خوزستان و بخشهایی از خراسان شمالی و لرستان)
اهداف
افزایش جوانهزنی و استقرار اولیه، تقویت گرهزایی ریشهای و تثبیت نیتروژن، تحریک گلدهی و غلافدهی یکنواخت، افزایش تعداد غلاف، بهبود وزن و درصد روغن و پروتئین دانه، افزایش مقاومت به تنش گرما و رطوبت، و اصلاح خاک برای کشتهای بعدی.
پیشنهادات اقلیمی و مکملهای پایه
| منطقه | ویژگی خاک و آب | پیشنهاد مصرف پایه |
|---|---|---|
| شمال (گلستان، مازندران، گیلان) | خاک مرطوب، اسیدی تا خنثی | ۵ تن کود دامی پوسیده + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت + ۱۵۰ کیلوگرم اوره در دو نوبت |
| شمالشرق (خراسان شمالی) | خاک نیمهقلیایی با تهویه ضعیف | ۸ تن کود دامی + ۵ لیتر پرولومیک قبل از کاشت برای بهبود ساختار خاک |
| مرکز و جنوب (فارس، خوزستان، ایلام) | خاک قلیایی، سنگین، گاه شور | ۸–۱۰ تن کود دامی + ۵ لیتر اسید سولفونیک در آبیاری اول + ۳۰۰ کیلوگرم اوره در سه نوبت |
| غرب (لرستان، کرمانشاه) | خاک نیمهقلیایی، رطوبت فصلی | ۵–۸ تن کود دامی + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت |
شرایط خاک
- pH 6.5–7.5: بهترین محدوده برای جذب عناصر و فعالیت ریزوبیوم.
- pH 7.5–8.5: نیاز به فسفامید و پرولومیک برای اصلاح خاک و آزادسازی فسفر.
- pH بالاتر از ۸.۵: استفاده مکرر از اسید سولفونیک (۳–۵ لیتر در هر ۴۵ روز آبیاری).
برنامه ماهبهماه سویا (کشت آبی)
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| فروردین–اردیبهشت | کاشت | سیدورا (بذرمال) | محلول بذر | ۵–۱۰ لیتر برای هر تن بذر | افزایش جوانهزنی و استقرار اولیه، تحریک گرهزایی |
| اردیبهشت | استقرار اولیه | فسفامید (MAP 8-34) | آبیاری | ۳–۵ لیتر در هکتار | تأمین فسفر برای رشد ریشه و تثبیت نیتروژن |
| خرداد | رشد رویشی | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | افزایش فعالیت میکروبی و جذب عناصر کمتحرک |
| تیر | گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۵–۱۰ لیتر + بایومکس ۵ لیتر در هکتار | تحریک گلدهی، افزایش غلافهای بارور و مقاومت به گرما |
| مرداد | غلافدهی | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵–۲۰ لیتر + فسفامید ۵ لیتر در هکتار | افزایش غلافدهی و جلوگیری از ریزش گل |
| شهریور | پر شدن دانه | پتاسیمکس | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | افزایش وزن، درصد روغن و پروتئین دانه |
| مهر | پس از برداشت | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | بازسازی خاک و افزایش ماده آلی برای کشت بعدی |
نکات فنی و ترکیبی
- اوره: ۲۰۰–۳۰۰ کیلوگرم در سه نوبت (پایه، رشد رویشی، غلافدهی) بسته به حاصلخیزی خاک.
- کود دامی: ۵–۱۰ تن در هکتار برای افزایش ماده آلی و تهویه خاک.
- فسفامید: منبع اصلی فسفر محلول در خاکهای قلیایی و سنگین.
- اکتیو پلاس: کلیدیترین کود برای افزایش گلدهی، غلافدهی و افزایش درصد پروتئین؛ مجموع مصرف ۲۰–۳۰ لیتر در دو نوبت.
- پرولومیک: افزایش نفوذپذیری خاک، فعالسازی میکروارگانیسمها و بهبود جذب فسفر.
- بایومکس: تحریک رشد رویشی و افزایش تثبیت نیتروژن.
- اسید سولفونیک: اصلاح pH خاک و افزایش راندمان جذب عناصر در مناطق شور.
- در صورت بروز سفیدک سطحی یا کنه، محلولپاشی اکتیو پلاس با غلظت ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب انجام شود.
توضیح تفاوت کود مایع و جامد
کودهای مایع جذب سریع دارند و برای مراحل حساس مانند گلدهی و غلافدهی ضروریاند.
کودهای جامد (اوره، فسفات، دامی) ساختار خاک را اصلاح و عناصر را در دسترس طولانیمدت نگه میدارند.
در خاکهای قلیایی و نیمهشور، استفاده از کودهای مایع اسیدی و کلاتهشده فارمونتی، جذب عناصر حیاتی را چند برابر میکند و مستقیماً بر درصد پروتئین و روغن دانه اثر میگذارد.