برنامه کوددهی گوجه فرنگی در ایران
برنامه تغذیه سالیانه گوجهفرنگی (Tomato) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و کودهای پایه کشاورزی ایران
(ویژه کشت آبی در مناطق عمدهٔ تولید شامل خراسان، فارس، کرمان، بوشهر، اصفهان، همدان و گلستان – قابل اجرا برای کشتهای فضای باز و گلخانهای با تنظیم دوز)
اهداف
افزایش استقرار نشا، رشد سریع و سالم بوته، تحریک گلدهی و باردهی یکنواخت، افزایش تعداد میوه در هر بوته، بهبود رنگ، طعم و ماندگاری، افزایش مقاومت به تنش گرما و بیماریهای قارچی، و اصلاح خاک برای تداوم کشت.
پیشنهادات اقلیمی و مکملهای پایه
| منطقه | ویژگی خاک و آب | پیشنهاد مصرف پایه |
|---|---|---|
| شرق و جنوب شرق (خراسان، کرمان) | خاک قلیایی، سبک و کمفسفر | ۸ تن کود دامی + ۵ لیتر پرولومیک قبل از نشاکاری + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت |
| مرکز (اصفهان، یزد) | خاک نیمهقلیایی با کمبود پتاسیم | ۸ تن کود دامی + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید + ۲۰۰ کیلوگرم اوره در سه نوبت |
| جنوب و جنوبغرب (فارس، بوشهر، خوزستان) | خاک شور، گرمای بالا | ۸–۱۰ تن کود دامی + ۵ لیتر اسید سولفونیک در آبیاری اول + پرولومیک هر ۴۵ روز |
| شمال و شمالشرق (گلستان، خراسان شمالی) | خاک اسیدی تا خنثی، رطوبت بالا | ۵–۸ تن کود دامی + ۱۵۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت |
شرایط خاک
- pH 6.5–7.5: ایدهآل برای رشد ریشه، گلدهی و جذب پتاسیم.
- pH 7.5–8.5: نیاز به کودهای اسیدی مانند فسفامید و هیومیکها.
- pH بالاتر از ۸.۵: استفاده دورهای از اسید سولفونیک و پرولومیک برای کاهش قلیاییت خاک.
برنامه ماهبهماه گوجهفرنگی (کشت آبی فضای باز)
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| فروردین | نشاکاری | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ لیتر در هکتار | تقویت ریشه، استقرار سریع نشا و تحریک رشد اولیه |
| اردیبهشت | رشد رویشی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۵–۱۰ لیتر + بایومکس ۵ لیتر در هکتار | افزایش رشد بوته، فتوسنتز و سبزینگی پایدار |
| خرداد | گلدهی | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵–۲۰ لیتر + فسفامید ۵ لیتر در هکتار | تحریک گلدهی یکنواخت، جلوگیری از ریزش گل |
| تیر | تشکیل میوه | پتاسیمکس | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | افزایش اندازه میوه، بهبود رنگ و درصد ماده خشک |
| مرداد | باردهی کامل | تری پرو (20-20-20+TE) | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | تأمین همزمان عناصر ماکرو و میکرو در اوج نیاز |
| شهریور | ادامه باردهی | اکتیو پلاس + پرولومیک | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ لیتر + پرولومیک ۵ لیتر در هکتار | افزایش دوام بوته و یکنواختی کیفیت میوههای انتهایی |
| مهر | پایان برداشت | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | احیای خاک و افزایش مواد آلی برای کشت بعدی |
برنامه گوجهفرنگی گلخانهای (تنظیمشده بر اساس دورههای رشد ۹۰ روزه)
| فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|
| استقرار نشا (روز ۰–۱۵) | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | رشد اولیه ریشه، استقرار سریع نشا |
| رشد رویشی (روز ۱۵–۳۰) | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | تقویت فتوسنتز و رشد یکنواخت بوته |
| گلدهی (روز ۳۰–۵۰) | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۳ لیتر + فسفامید ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش گلهای بارور و جلوگیری از ریزش |
| تشکیل میوه (روز ۵۰–۷۰) | پتاسیمکس | آبیاری | ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش وزن، رنگ و قند میوه |
| باردهی کامل (روز ۷۰–۹۰) | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش کیفیت نهایی و دوام برداشت |
نکات فنی و ترکیبی
- اوره: ۲۰۰–۲۵۰ کیلوگرم در سه نوبت (پایه، رشد رویشی، گلدهی) بر اساس آزمون خاک.
- کود دامی: ۸–۱۰ تن در هکتار برای بهبود تهویه خاک و نگهداری رطوبت.
- فسفامید: تأمین فسفر محلول برای تحریک ریشه و گلدهی اولیه.
- اکتیو پلاس: مهمترین عامل در افزایش گلدهی، باردهی و رنگ؛ مجموع مصرف ۲۵–۳۵ لیتر در هکتار.
- پرولومیک: اصلاح خاک و افزایش نفوذ عناصر در طول دوره رشد.
- بایومکس: افزایش سبزینگی، مقاومت به تنش دما و افزایش عملکرد.
- پتاسیمکس: افزایش کیفیت رنگ، طعم و ماندگاری میوه.
- اسید سولفونیک: در آبیاری اول فصل ۳–۵ لیتر در هکتار، برای کاهش قلیاییت و افزایش جذب کودهای مایع.
- در صورت مشاهده سفیدک، لکه برگی یا شته، محلولپاشی اکتیو پلاس با غلظت ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب انجام شود.
توضیح تفاوت کود مایع و جامد
کودهای مایع با جذب سریع در مراحل بحرانی مانند گلدهی و باردهی نقش اصلی دارند و بهویژه در سیستمهای آبیاری قطرهای بیشترین کارایی را دارند.
کودهای جامد پایه (دامی، اوره، فسفاته) برای اصلاح خاک و تغذیه پایدارتر استفاده میشوند.
در خاکهای قلیایی و مناطق گرم، استفاده از کودهای مایع اسیدی و کلاتهشده فارمونتی باعث بهبود رنگ، طعم، ماندگاری و افزایش عملکرد میوه در واحد سطح میشود.