برنامه کوددهی خیار در ایران
برنامه تغذیه سالیانه خیار (Cucumber) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و کودهای پایه کشاورزی ایران
(قابل اجرا برای کشت آبی فضای باز و گلخانهای در مناطق خراسان، فارس، کرمان، گلستان، مازندران، اصفهان و یزد)
اهداف
افزایش استقرار نشا، توسعه سریع بوته، افزایش گلهای بارور و میوههای یکدست، بهبود طعم و رنگ، افزایش مقاومت به تنش گرما و بیماریهای قارچی، و حفظ تعادل رشد رویشی و زایشی در دوره برداشتهای طولانی.
پیشنهادات اقلیمی و مکملهای پایه
| منطقه | ویژگی خاک و آب | پیشنهاد مصرف پایه |
|---|---|---|
| خراسان، یزد، اصفهان | خاک نیمهقلیایی و سبک | ۸ تن کود دامی + ۵ لیتر پرولومیک پیش از نشاکاری + ۲۰۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت |
| فارس، بوشهر، کرمان | خاک شور و قلیایی، گرمای بالا | ۸–۱۰ تن کود دامی + ۵ لیتر اسید سولفونیک در آبیاری اول + پرولومیک هر ۴۵ روز |
| مازندران، گلستان | خاک اسیدی تا خنثی، رطوبت بالا | ۵–۸ تن کود دامی + ۱۵۰ کیلوگرم فسفامید پیشکاشت + ۵ لیتر پرولومیک در نشاکاری |
شرایط خاک
- pH 6.0–7.5: وضعیت ایدهآل برای جذب عناصر و رشد یکنواخت بوتهها.
- pH 7.5–8.5: افزایش استفاده از فسفامید و پرولومیک برای بهبود جذب فسفر و ریزمغذیها.
- pH بالاتر از ۸.۵: استفاده از اسید سولفونیک (۳–۵ لیتر در هر ۴۵ روز) برای اصلاح خاک و آب آبیاری.
برنامه ماهبهماه خیار (کشت فضای باز)
| ماه | فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|
| فروردین | نشاکاری | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ لیتر در هکتار | تقویت استقرار ریشه، تحریک رشد اولیه و جلوگیری از تنش کاشت |
| اردیبهشت | رشد رویشی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۵–۱۰ لیتر + بایومکس ۵ لیتر در هکتار | افزایش رشد بوته، سبزینگی و توسعه ریشه |
| خرداد | گلدهی | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵–۲۰ لیتر + فسفامید ۵ لیتر در هکتار | افزایش گلهای بارور، جلوگیری از ریزش گل و نرینگی بیش از حد |
| تیر | میوهدهی اولیه | پتاسیمکس + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ لیتر در هکتار | افزایش طول و رنگ میوه، کاهش تغییر شکل خیارها |
| مرداد | باردهی کامل | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ لیتر + پتاسیمکس ۵ لیتر در هکتار | افزایش ماندگاری، طعم و رنگ میوه |
| شهریور | ادامه برداشت | تری پرو (20-20-20+TE) | آبیاری | ۵ لیتر در هکتار | حفظ تغذیه متعادل و سلامت بوتهها |
| مهر | پایان برداشت | پرولومیک | آبیاری | ۵–۱۰ لیتر در هکتار | احیای خاک و بهبود شرایط برای کشت بعدی |
برنامه خیار گلخانهای (دوره رشد ۹۰ تا ۱۲۰ روز)
| فاز رشدی | محصول | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح |
|---|---|---|---|---|
| استقرار نشا (روز ۰–۱۵) | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | رشد ریشه و استقرار سریع بوته |
| رشد رویشی (روز ۱۵–۳۰) | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | تقویت فتوسنتز و رشد یکنواخت |
| گلدهی (روز ۳۰–۵۰) | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۳ لیتر + فسفامید ۱ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش گلهای بارور و جلوگیری از ریزش |
| تشکیل میوه (روز ۵۰–۷۰) | پتاسیمکس + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش رنگ، طعم و یکنواختی میوهها |
| برداشت کامل (روز ۷۰–۱۰۰) | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | هرکدام ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب | افزایش ماندگاری و کیفیت ظاهری محصول |
نکات فنی و ترکیبی
- اوره: ۲۰۰–۲۵۰ کیلوگرم در سه نوبت (پایه، رشد رویشی، گلدهی).
- کود دامی: ۸–۱۰ تن در هکتار برای بهبود تهویه و نگهداری رطوبت خاک.
- فسفامید: منبع سریع فسفر برای تحریک رشد اولیه ریشه.
- اکتیو پلاس: اصلیترین کود برای گلدهی و میوهدهی، مصرف کل ۲۵–۳۵ لیتر در سه نوبت.
- پرولومیک: اصلاح خاک، کاهش شوری، بهبود جذب مواد غذایی.
- بایومکس: افزایش سبزینگی و تحمل گرمای بالا.
- پتاسیمکس: بهبود رنگ و طعم میوه، افزایش ماندگاری در انبار.
- اسید سولفونیک: در خاکهای قلیایی ۳–۵ لیتر در هر ۴۵ روز آبیاری برای اصلاح محیط ریشه.
- محلولپاشی اکتیو پلاس با غلظت ۳ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب در صورت بروز سفیدک یا شته توصیه میشود.
توضیح تفاوت کود مایع و جامد
کودهای مایع جذب سریع دارند و در دورههای بحرانی مانند گلدهی و میوهدهی نقش کلیدی ایفا میکنند.
کودهای جامد پایه (دامی، فسفاته، اوره) ساختار خاک را بهبود داده و تغذیه بلندمدت را فراهم میکنند.
در خاکهای قلیایی ایران، استفاده از کودهای مایع اسیدی و کلاتهشده فارمونتی موجب افزایش یکنواختی بوتهها، افزایش تعداد میوه در هر بوته و بالا رفتن کیفیت خیار از نظر طعم و رنگ میشود.