برنامه کوددهی زیتون در ایران
برنامه تغذیه سالیانه زیتون (Olive Tree) – تدوینشده بر پایه کودهای مایع فارمونتی و اصول فیزیولوژیک زیتون در خاکهای آهکی و نیمهخشک ایران
(قابل اجرا در مناطق زیتونخیز ایران شامل: طارم، منجیل، رودبار، نیکشهر، جیرفت، کرمان، فسا، و دشتهای خراسان جنوبی)
اهداف
افزایش باردهی و کیفیت روغن، تحریک رشد جوانههای گلدار، بهبود رنگ و وزن میوه، افزایش مقاومت در برابر تنش شوری، خشکی و گرما، اصلاح خاک قلیایی، افزایش عمر اقتصادی درخت و بازسازی ریشه پس از برداشت.
ویژگیهای فیزیولوژیک
درخت زیتون مقاومت بالایی به خشکی دارد ولی در خاکهای قلیایی و فقیر، دچار کمبود آهن، روی، بور و پتاسیم میشود که مستقیماً بر گلدهی و تشکیل میوه اثر میگذارد.
بیشترین نیاز غذایی آن در سه دوره است:
- قبل از گلدهی (اواخر زمستان و اوایل بهار)
- دوره پر شدن میوه (تیر–مرداد)
- پس از برداشت (احیای درخت برای فصل بعد)
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | مناسب | اجرای برنامه پایه کافی است. |
| pH 7.5–8.5 | قلیایی متوسط | پرولومیک ۵ L/ha هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ یا خاک شور | جذب پایین عناصر | اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha در هر آبیاری دوم. |
برنامه ماهبهماه زیتون (کشت آبی)
| ماه | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|
| اسفند | بیداری ریشه و رشد اولیه | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تقویت ریشه و آمادهسازی برای گلدهی |
| فروردین | رشد رویشی و تشکیل جوانه گل | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | تحریک گلدهی و افزایش سبزینگی |
| اردیبهشت | گلدهی و تشکیل میوه | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰–۱۵ L + فسفامید ۵ L/ha | افزایش گردهزایی و تثبیت میوه |
| خرداد | رشد میوه | زاپستو (6-8-25+TE) + پتاسیمکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش حجم و روغنسازی در میوه |
| تیر–مرداد | پر شدن میوه و آغاز رنگگیری | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L/ha | افزایش درصد روغن، کاهش چروکیدگی |
| شهریور–مهر | رسیدگی نهایی | پتاسیمکس | آبیاری | ۵–۷ L/ha | افزایش روغن و استحکام پوست |
| آبان–آذر (پس از برداشت) | بازسازی و اصلاح خاک | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | بازسازی ریشه و احیای خاک برای فصل بعد |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| پیش از گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L | تحریک گلدهی و افزایش فتوسنتز |
| پس از گلدهی | بایومکس | ۲ L | تثبیت میوههای تازه تشکیلشده |
| رشد میوه | پتاسیمکس + زاپستو | ۲ + ۲ L | افزایش روغن و کاهش ریزش |
| پس از برداشت | اکتیو پلاس | ۳ L | بازسازی شاخهها و برگها |
نکات فنی و ترکیبی
- اکتیو پلاس: اصلیترین عامل تحریک رشد، گلدهی و افزایش درصد روغن (مصرف سالانه ۴۰–۵۰ L/ha).
- فسفامید: تقویت ریشه و جذب فسفر در خاکهای آهکی.
- بایومکس: افزایش فتوسنتز و تحمل گرما.
- زاپستو: تأمین پتاسیم و عناصر کممصرف برای افزایش روغن و کیفیت میوه.
- پتاسیمکس: بهبود رنگ، طعم و درصد روغن میوه.
- پرولومیک: اصلاح ساختار خاک و افزایش فعالیت ریشه.
- اسید سولفونیک: کاهش pH خاک و بهبود جذب آهن، منگنز و روی.
کودهای پایه (غیرفارمونتی)
- کود دامی پوسیده: ۵–۱۰ تن/ha (پاییز یا زمستان).
- اوره: ۱۰۰–۱۵۰ kg/ha در دو نوبت (بهار و اوایل تابستان).
- سولفات پتاسیم: ۱۵۰ kg/ha در تیرماه.
- کلسیم کلراید: ۳ kg در ۱۰۰۰ L آب هر ۲۰ روز در مرحله رشد میوه.
نتیجه مورد انتظار
- افزایش درصد روغن میوه تا ۲٪
- افزایش باردهی ۱۵–۲۰٪
- افزایش ماندگاری برگ و کاهش ریزش میوه تا ۳۰٪
- افزایش جذب عناصر ریزمغذی در خاکهای آهکی تا ۲ برابر
- بهبود رنگ و طعم روغن زیتون در ارقام بومی و تجاری
در مناطق خشکتر جنوب ایران، پیشنهاد میشود مصرف پرولومیک و اکتیو پلاس در دو نوبت اضافی (اوایل تیر و پس از برداشت) تکرار شود تا اثر خشکی و تنش آبی کاهش یابد.