برنامه کوددهی سیب در ایران
برنامه تغذیه سالیانه سیب (Apple) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و استاندارد جهانی تغذیه درختان میوه
(قابل اجرا برای باغات آبی ایران در مناطق شمالی، مرکزی و نیمهخشک مانند مازندران، فارس، خراسان، کرمانشاه، آذربایجان و اصفهان)
اهداف
افزایش رشد رویشی متعادل، تحریک جوانهزنی و گلدهی، جلوگیری از ریزش گل و میوه، بهبود رنگ، قند، طعم و سفتی میوه، افزایش ماندگاری پس از برداشت، و اصلاح خاکهای آهکی و قلیایی برای جذب بهتر عناصر.
خصوصیات فیزیولوژیک و اقلیمی
درخت سیب نسبت به کمبود پتاسیم، کلسیم، آهن و بور بسیار حساس است. خاکهای قلیایی ایران معمولاً فسفر و عناصر ریزمغذی را تثبیت میکنند، بنابراین استفاده از کودهای مایع اسیدی و کلاتهشده ضروری است.
نسبت تعادل نیتروژن به پتاسیم (N:K) در تمام طول فصل عامل کلیدی کیفیت میوه است.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | خاک مناسب برای رشد | برنامه پایه کفایت میکند. |
| pH 7.5–8.5 | خاک قلیایی و آهکی | پرولومیک ۵ لیتر در هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ | قلیایی شدید و کمجذب | اسید سولفونیک ۳–۵ لیتر در هر آبیاری دوم + پرولومیک متناوب. |
برنامه ماهبهماه سیب (کشت آبی)
| ماه | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|
| اسفند – فروردین | بیداری درخت و رشد اولیه | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تحریک رشد ریشه، فعالسازی خاک و آمادهسازی جوانهها |
| فروردین – اردیبهشت | رشد رویشی و گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | افزایش فتوسنتز، سبزینگی و مقاومت به تنش سرمای بهاره |
| اردیبهشت (اواخر) | تشکیل میوه | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵ L + فسفامید ۵ L/ha | افزایش باردهی، کاهش ریزش گل، تقویت رشد اولیه میوه |
| خرداد | رشد میوه | زاپستو (6-8-25+TE) + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تأمین پتاسیم و عناصر ریز برای افزایش سایز میوه |
| تیر | رشد فعال و پر شدن میوه | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L/ha | افزایش حجم، رنگ، قند و سفتی میوه |
| مرداد | تکمیل رشد میوه | پتاسیمکس | آبیاری | ۵–۷ L/ha | افزایش طعم، قند و ماندگاری میوه در انبار |
| شهریور | رنگگیری نهایی | اکتیو پلاس + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش رنگ، جلوگیری از لک و نرمشدگی زودهنگام |
| مهر – آبان | پس از برداشت | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | احیای خاک، کاهش قلیاییت و افزایش جذب در فصل بعد |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | محلول | غلظت | هدف |
|---|---|---|---|
| پیش از گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L در ۱۰۰۰ L آب | افزایش گلدهی و استقرار میوه |
| زمان تشکیل میوه | بایومکس | ۲ L در ۱۰۰۰ L آب | کاهش تنش گرما و بهبود فتوسنتز |
| رشد میوه تا برداشت | پتاسیمکس + کلسیمدار | ۲ + ۳ kg در ۱۰۰۰ L آب (به فاصله ۱۰ روز) | افزایش قند و کاهش لکه تلخ (bitter pit) |
| پس از برداشت | اکتیو پلاس | ۳ L در ۱۰۰۰ L آب | تحریک برگدهی مجدد و احیای درخت |
نکات فنی و ترکیبی
- اکتیو پلاس: کود استراتژیک در رشد رویشی، گلدهی و رنگگیری؛ مصرف کل سالانه ۳۰–۴۰ L/ha.
- فسفامید: تأمین فسفر قابل جذب در خاکهای قلیایی، تقویت ریشه و گلدهی.
- بایومکس: افزایش کلروفیل، مقاومت به گرما و بهبود فتوسنتز.
- زاپستو (6-8-25+TE): تأمین پتاسیم و عناصر ریز برای رشد میوه.
- پتاسیمکس: افزایش قند، رنگ و استحکام پوست.
- پرولومیک: اصلاح خاک و افزایش جذب عناصر.
- اسید سولفونیک: کاهش pH خاک، رفع رسوب در سیستم آبیاری و افزایش جذب آهن و روی.
کودهای پایه (غیر فارمونتی)
- کود دامی پوسیده: ۸–۱۰ تن/ha در زمستان.
- اوره: ۲۰۰–۲۵۰ kg/ha در سه نوبت (ابتدای بهار، پس از گلدهی، اواخر خرداد).
- سولفات پتاسیم: ۱۵۰ kg/ha در تیرماه.
- کلسیم کلراید: ۳–۵ kg در ۱۰۰۰ L آب هر ۱۵ روز از خرداد تا قبل برداشت (۳ تا ۵ نوبت).
جمعبندی علمی
درخت سیب در ایران معمولاً از کمبود پتاسیم، کلسیم، آهن و بور رنج میبرد.
برنامه ترکیبی فسفامید + اکتیو پلاس + پتاسیمکس + پرولومیک + بایومکس متعادلترین سیستم تغذیهای برای افزایش عملکرد و کیفیت میوه است.
در باغات با pH بالا، افزودن دورهای اسید سولفونیک موجب افزایش جذب عناصر و بهبود رنگ و سفتی میوه تا ۲۰٪ نسبت به حالت شاهد میشود.