برنامه کوددهی گلابی در ایران
برنامه تغذیه سالیانه گلابی (Pear) – بر پایه کودهای مایع فارمونتی و استانداردهای جهانی درختان دانهدار
(قابل اجرا برای باغات آبی در استانهای آذربایجان، خراسان، فارس، قزوین، کرمان، مازندران و اصفهان)
اهداف
افزایش رشد یکنواخت شاخه و برگ، تحریک گلدهی و میوهگیری پایدار، کاهش ریزش میوهچه، بهبود رنگ، طعم و ماندگاری، افزایش مقاومت به آتشک (Fire blight) و اصلاح خاکهای قلیایی جهت جذب بهتر عناصر غذایی.
خصوصیات فیزیولوژیک و تغذیهای
درخت گلابی از نظر نیاز غذایی شبیه سیب است، اما حساستر به شوری، کمبود آهن و کلسیم است.
در خاکهای قلیایی ایران، زردی برگ (کلروز) و ریزش میوه ناشی از کمبود عناصر ریزمغذی شایع است.
گلابی به نیتروژن زیاد واکنش منفی دارد؛ رشد رویشی بیش از حد باعث کاهش باردهی و حساسیت به آتشک میشود.
شرایط خاک و اصلاح آن
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | شرایط ایدهآل | برنامه پایه کافی است. |
| pH 7.5–8.5 | خاک قلیایی و آهکی | پرولومیک ۵ لیتر در هر ۶۰ روز. |
| pH > 8.5 | قلیایی و کمجذب | اسید سولفونیک ۳–۵ لیتر در هر آبیاری دوم. |
برنامه ماهبهماه گلابی (کشت آبی)
| ماه | فاز رشد | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|
| اسفند – فروردین | بیداری درخت | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تحریک رشد ریشه و جوانه، فعالسازی خاک |
| فروردین – اردیبهشت | رشد رویشی و گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | افزایش سبزینگی، مقاومت در برابر تنش سرمای بهاره |
| اردیبهشت (اواخر) | تشکیل میوه | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۵ L + فسفامید ۵ L/ha | افزایش باردهی و کاهش ریزش گل |
| خرداد | رشد اولیه میوه | زاپستو (6-8-25+TE) + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تقویت رشد میوه و افزایش تراکم بافت |
| تیر | رشد و پر شدن میوه | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L/ha | افزایش وزن، طعم و قند میوه |
| مرداد | رسیدگی نهایی | پتاسیمکس | آبیاری | ۵–۷ L/ha | بهبود رنگ و ماندگاری میوه پس از برداشت |
| شهریور | پایان رشد و رنگگیری | اکتیو پلاس + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش رنگ طبیعی و استحکام پوست |
| مهر – آبان | پس از برداشت | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | احیای خاک، افزایش فعالیت میکروبی و کاهش آهک فعال |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | محلول | غلظت | هدف |
|---|---|---|---|
| پیش از گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L در ۱۰۰۰ L آب | تحریک گلدهی و تقویت شاخههای بارده |
| پس از تشکیل میوه | بایومکس | ۲ L در ۱۰۰۰ L آب | افزایش فتوسنتز و جذب عناصر |
| رشد میوه تا برداشت | پتاسیمکس + کلسیم | ۲ + ۳ kg در ۱۰۰۰ L آب | افزایش طعم، سفتی و جلوگیری از لکه تلخ |
| پس از برداشت | اکتیو پلاس | ۳ L در ۱۰۰۰ L آب | احیای برگ و شاخه برای سال آینده |
نکات فنی و ترکیبی
- اکتیو پلاس: کلیدی در تحریک رشد و افزایش گلدهی و کیفیت میوه؛ مصرف کل سالانه ۳۰–۴۰ L/ha.
- فسفامید: فسفر محلول برای خاکهای آهکی و افزایش قدرت ریشه.
- بایومکس: تقویت فتوسنتز، کاهش تنش حرارتی و مقاومسازی برگ.
- زاپستو (6-8-25+TE): تأمین پتاسیم و ریزمغذیها برای رشد میوه.
- پتاسیمکس: افزایش قند، طعم و رنگ؛ جلوگیری از چروکیدگی میوه.
- پرولومیک: اصلاح خاک و آزادسازی عناصر تثبیتشده.
- اسید سولفونیک: کاهش pH خاک، رفع شوری و افزایش جذب آهن و روی.
کودهای پایه (غیر فارمونتی)
- کود دامی پوسیده: ۸–۱۰ تن/ha در زمستان.
- اوره: حداکثر ۲۰۰ kg/ha در دو نوبت (بهار و پس از گلدهی).
- سولفات پتاسیم: ۱۵۰ kg/ha در مرحله رشد میوه.
- کلسیم کلراید: ۳–۵ kg در ۱۰۰۰ L آب هر ۱۵ روز از خرداد تا برداشت (۳–۴ نوبت).
جمعبندی علمی
درخت گلابی در ایران اغلب دچار کمبود آهن، کلسیم و پتاسیم است.
ترکیب فسفامید + اکتیو پلاس + پتاسیمکس + پرولومیک + بایومکس تعادل رشد، کیفیت و ماندگاری را فراهم میکند.
در مناطق با خاک قلیایی، افزودن دورهای اسید سولفونیک موجب افزایش جذب آهن و رنگ سبز برگ تا ۳۰٪ و بهبود وزن میوه تا ۱۵٪ نسبت به حالت شاهد میشود.