برنامه کوددهی پسته در ایران
برنامه تغذیه سالیانه پسته (Pistacia vera L.) – نسخه نهایی و دقیق بر پایه کودهای مایع فارمونتی
(قابل اجرا برای ارقام احمدآقایی، اکبری، کلهقوچی و فندقی در مناطق کرمان، رفسنجان، خراسان جنوبی، یزد، سمنان، فارس و قم)
اهداف
افزایش تشکیل و پرشدگی مغز، بهبود درصد خندانی، کاهش پوکی، افزایش مقاومت در برابر شوری، گرما و خشکی، اصلاح خاکهای قلیایی، افزایش جذب عناصر کممصرف و بهبود کیفیت مغز از نظر رنگ و چربی.
ویژگیهای فیزیولوژیکی و نیاز غذایی
پسته درختی با رشد کند، ریشه عمیق و حساس به عناصر روی (Zn)، منگنز (Mn)، آهن (Fe) و بور (B) است.
شوری، قلیاییت خاک و کمبود مواد آلی از مشکلات اصلی باغهای پسته ایران هستند.
نیاز به پتاسیم و کلسیم در مرحله پرشدگی مغز بسیار زیاد است و کمبود این دو عنصر باعث پوکی و کاهش درصد خندانی میشود.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | مناسب | اجرای برنامه پایه کفایت دارد. |
| pH 7.5–8.5 | قلیایی متوسط | پرولومیک ۵ لیتر هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ یا خاک شور | جذب پایین عناصر | اسید سولفونیک ۳–۵ لیتر در هر آبیاری دوم. |
برنامه ماهبهماه پسته (کشت آبی)
| ماه | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|
| بهمن–اسفند | بیداری و رشد اولیه ریشه | پرولومیک + فسفامید | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | اصلاح خاک، تحریک ریشه، و تأمین فسفر اولیه |
| فروردین | رشد رویشی و گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | تحریک گلدهی، افزایش گردهافشانی و رشد برگ |
| اردیبهشت | تشکیل و تثبیت میوه | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰–۱۵ L + فسفامید ۵ L/ha | کاهش پوکی اولیه و تثبیت میوههای تازه تشکیلشده |
| خرداد | رشد مغز | زاپستو (6-8-25+TE) + پتاسیمکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش رشد مغز، رنگ پوسته و وزن دانه |
| تیر | پرشدگی و خندانی | اکتیو پلاس + پتاسیمکس + کلبومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L + کلبومکس ۵ L/ha | افزایش انتقال مواد قندی و استحکام پوسته |
| مرداد | رسیدگی نهایی | پتاسیمکس + کلبومکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش درصد خندانی و کیفیت مغز |
| شهریور–مهر (پس از برداشت) | احیای درخت و اصلاح خاک | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | بازسازی ریشه و بهبود ساختار خاک برای فصل آینده |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| پیش از گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L | تحریک گلدهی و رشد برگ |
| پس از گلدهی | زینک پلکس + منگارد | ۱ + ۱ L | افزایش فتوسنتز و جلوگیری از کمبود Zn و Mn |
| رشد مغز | پتاسیمکس + کلبومکس | ۲ + ۲ L | افزایش درصد خندانی و سفتی پوسته |
| پس از برداشت | اکتیو پلاس | ۳ L | ترمیم شاخهها و آمادهسازی جوانهها |
توضیحات فنی محصولات
- اکتیو پلاس: تقویتکنندهٔ عمومی، افزایش رشد، گلدهی و پرشدگی مغز (۴۰–۵۰ L/ha سالانه).
- زاپستو: تأمین پتاسیم، فسفر و ریزمغذیها برای رشد مغز و رنگ پوسته.
- پتاسیمکس: منبع اصلی پتاسیم برای افزایش قند، وزن و درصد خندانی.
- کلبومکس: منبع کلسیم نیترات برای افزایش سفتی پوسته و جلوگیری از پوکی.
- پرولومیک: اصلاحکننده خاک، افزایش جذب عناصر و فعالیت میکروبی.
- بایومکس: افزایش فتوسنتز و تحمل تنش گرمایی.
- زینک پلکس: تأمین روی برای گردهزایی و افزایش رشد مغز.
- منگارد: تأمین منگنز برای بهبود رنگ و فعالیت آنزیمی در مغز.
- اسید سولفونیک: کاهش pH خاک، افزایش جذب آهن، روی و منگنز.
کودهای پایه و پشتیبان (در صورت نیاز تکمیلی)
- کود دامی پوسیده: ۸–۱۰ تن/ha در زمستان.
- اوره: ۱۵۰–۲۰۰ kg/ha در دو نوبت (فروردین و خرداد).
نتیجه مورد انتظار
- افزایش باردهی ۲۰–۲۵٪
- افزایش درصد خندانی تا ۱۵٪
- کاهش پوکی تا ۳۰٪
- افزایش درصد چربی مغز تا ۱۰٪
- افزایش جذب عناصر کممصرف تا ۲ برابر
- بهبود رنگ مغز و کیفیت بازارپذیری محصول
نکته کاربردی
در باغهای پسته با EC بالاتر از ۴ یا خاکهای آهکی با pH بالاتر از ۸.۲، اجرای متناوب پرولومیک (۵ لیتر) و اسید سولفونیک (۳–۵ لیتر) هر ۴۵ روز باعث افزایش ۲ تا ۲.۵ برابری در جذب پتاسیم و روی میشود.
این روش در آزمایشهای میدانی فارمونتی در رفسنجان و انار، افزایش خندانی تا ۱۸٪ را نشان داده است.