برنامه کوددهی انجیر در ایران
برنامه تغذیه سالیانه انجیر (Ficus carica L.) – طراحیشده بر پایه کودهای مایع فارمونتی و اصول تغذیه درختان مقاوم به خشکی
(قابل اجرا برای باغات انجیر مناطق استهبان، نیریز، سیرجان، قم، خراسان جنوبی و ایلام در شرایط آبی و دیم)
اهداف
افزایش تعداد میوه، بهبود اندازه و شیرینی، افزایش درصد میوههای قابلصادرات، تقویت شاخههای بارده سال آینده، کاهش ریزش میوه در دوره خشکی، اصلاح خاکهای قلیایی و افزایش مقاومت به شوری و گرما.
ویژگیهای فیزیولوژیکی
انجیر درختی نیمهگرمادوست و بسیار مقاوم به خشکی است اما در خاکهای آهکی و فقیر از عناصر کممصرف دچار کاهش باردهی میشود.
درخت انجیر رشد سریع ریشه دارد، بنابراین برنامه تغذیه باید بهصورت تدریجی، متعادل و با حجم کم ولی تکرار منظم اجرا شود.
مهمترین عناصر برای انجیر: پتاسیم، کلسیم، روی، بور و منگنز.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | مناسب | اجرای برنامه پایه کافی است. |
| pH 7.5–8.5 | قلیایی متوسط | پرولومیک ۵ L هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ یا خاک شور | جذب پایین عناصر | اسید سولفونیک ۳–۵ L در هر آبیاری دوم. |
برنامه ماهبهماه انجیر (کشت آبی یا نیمهدیم)
| ماه | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|
| اسفند | بیداری درخت و ریشه | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تحریک ریشه و آزادسازی عناصر تثبیتشده در خاک |
| فروردین | رشد رویشی و گلدهی اولیه (براوا) | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | افزایش رشد شاخه و برگ، تحریک گل اولیه |
| اردیبهشت | رشد میوههای اولیه و تشکیل انجیر دوم | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰–۱۵ L + فسفامید ۵ L/ha | افزایش گلدهی و کاهش ریزش میوه |
| خرداد | رشد سریع میوه | زاپستو (6-8-25+TE) + پتاسیمکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش حجم، رنگ و قند میوه |
| تیر | پر شدن و شیرین شدن میوه | پتاسیمکس + کلبومکس | آبیاری | پتاسیمکس ۵ L + کلبومکس ۵ L/ha | افزایش سفتی بافت و قند میوه |
| مرداد–شهریور | برداشت و رشد ثانویه | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L/ha | حفظ برگها و افزایش ماندگاری میوه تازه یا خشک |
| مهر–آبان (پس از برداشت) | بازسازی خاک و ریشه | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | بازسازی ریشه و آمادهسازی درخت برای سال بعد |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| پیش از گلدهی | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L | تحریک گل و رشد برگ |
| پس از تشکیل میوه | زینک پلکس + منگارد | ۱ + ۱ L | افزایش رنگ برگ و فتوسنتز |
| پرشدگی میوه | پتاسیمکس + کلبومکس | ۲ + ۲ L | افزایش قند و جلوگیری از ترک خوردگی |
| پس از برداشت | اکتیو پلاس | ۳ L | بازسازی برگ و افزایش دوام درخت |
نکات فنی و ترکیبی
- اکتیو پلاس: افزایش رشد و انتقال قند؛ کلید کیفیت میوه (۳۰–۴۰ L/ha سالانه).
- فسفامید: تأمین فسفر محلول و بهبود ریشهزایی.
- بایومکس: افزایش فتوسنتز و تحمل حرارتی.
- زاپستو: تأمین پتاسیم و ریزمغذیها برای رنگ و طعم میوه.
- پتاسیمکس: تقویت شیرینی و سفتی بافت میوه.
- کلبومکس: افزایش مقاومت به ترکیدگی و پوسیدگی میوه.
- پرولومیک: اصلاح خاک، افزایش ماده آلی و جذب عناصر.
- اسید سولفونیک: کاهش pH و آزادسازی عناصر قفلشده در خاک.
- زینک پلکس و منگارد: تقویت فعالیتهای آنزیمی، رنگ برگ و رشد متعادل.
کودهای پایه (در صورت نیاز)
- کود دامی پوسیده: ۵–۸ تن/ha در زمستان.
- اوره: ۱۰۰–۱۵۰ kg/ha در دو نوبت (فروردین و اردیبهشت).
نتیجه مورد انتظار
- افزایش باردهی تا ۲۰٪
- افزایش اندازه و یکنواختی میوه تا ۱۵٪
- افزایش درصد قند تا ۲ واحد بریکس
- کاهش ریزش میوه و افزایش ماندگاری برگ
- افزایش کیفیت انجیر خشک و کاهش چروکیدگی
در شرایط دیم، تمرکز برنامه بر پرولومیک + اکتیو پلاس در اوایل فصل و پتاسیمکس + کلبومکس در اواسط فصل است، چون این ترکیبها بیشترین تأثیر را در بهبود کیفیت میوه و حفظ رطوبت خاک نشان دادهاند.