برنامه کوددهی چای در ایران
برنامه تغذیه سالیانه چای (Camellia sinensis L.) – طراحیشده بر پایه کودهای مایع فارمونتی، با تمرکز بر اصلاح خاک اسیدی و افزایش کیفیت برگ سبز در مناطق شمالی ایران
(قابل اجرا برای مزارع چای در گیلان، مازندران و گلستان با اقلیم مرطوب و بارندگی بالا)
اهداف
افزایش رشد جوانههای سبز، افزایش تعداد برداشت، بهبود عطر و رنگ چای خشک، افزایش مقاومت بوتهها به آفات قارچی و رطوبت بالا، اصلاح خاک و حفظ pH اسیدی مطلوب (۵.۵–۶.۵)، کاهش تجمع فلزات سنگین و افزایش فعالیت میکروبی خاک.
ویژگیهای فیزیولوژیکی
چای گیاهی اسیددوست است و در خاکهای قلیایی دچار زردی برگ، ضعف رشد و کاهش کیفیت برگ سبز میشود.
نیاز بالایی به نیتروژن، پتاسیم، منگنز و منیزیم دارد و مصرف بیشازحد کودهای قلیایی (مثل اوره) باعث افت کیفیت و افزایش pH خاک میشود.
اصلاح خاک با پرولومیک و تنظیم pH با اسید سولفونیک بخش کلیدی تغذیه پایدار در باغات چای است.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 5–6.5 | ایدهآل | اجرای برنامه پایه کفایت دارد. |
| pH 6.5–7.5 | نیمهقلیایی | پرولومیک ۵ L هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۷.۵ | قلیایی برای چای نامناسب | اسید سولفونیک ۵ L در هر آبیاری دوم تا رسیدن به pH مناسب. |
برنامه ماهبهماه چای (مناطق شمالی، بارندگی بالا)
| ماه | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|
| اسفند | بیداری ریشه و آمادهسازی | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تحریک ریشه و آمادهسازی بوته برای فصل رشد |
| فروردین | شروع رشد جوانههای برگ | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | افزایش رشد جوانهها و سبزینگی برگ |
| اردیبهشت | برداشت اول | اکتیو پلاس + فسفامید | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰–۱۵ L + فسفامید ۵ L/ha | افزایش رشد برگ بعد از برداشت |
| خرداد | برداشت دوم | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L/ha | بهبود طعم و ضخامت برگها |
| تیر–مرداد | برداشت سوم و چهارم | اکتیو پلاس + بایومکس + زینک پلکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L + زینک پلکس ۳ L/ha | افزایش فتوسنتز و جوانهزنی مجدد |
| شهریور | بازسازی و رشد پاییزه | پرولومیک + پتاسیمکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تقویت ریشه و افزایش ذخیره غذایی |
| آبان–آذر (پایان فصل) | آمادهسازی برای خواب زمستانه | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | اصلاح خاک، کاهش pH و افزایش فعالیت ریشه در خواب زمستانی |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| ابتدای بهار | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L | تحریک رشد برگهای سبز و جلوگیری از زردی |
| قبل از هر برداشت | زینک پلکس + منگارد | ۱ + ۱ L | افزایش ضخامت برگ و جلوگیری از سوختگی نوک برگها |
| بعد از هر برداشت | پتاسیمکس + کلبومکس | ۲ + ۲ L | افزایش استحکام برگ و رشد مجدد جوانهها |
توضیحات فنی محصولات
- اکتیو پلاس: افزایش رشد رویشی، سبزینگی و طراوت برگها (۳۰–۴۰ L/ha سالانه).
- فسفامید: بهبود رشد ریشه و افزایش جذب عناصر در خاکهای مرطوب.
- بایومکس: افزایش فتوسنتز، رنگ برگ و مقاومت به قارچ.
- پتاسیمکس: افزایش کیفیت برگ سبز، طعم و عطر چای خشک.
- زینک پلکس و منگارد: افزایش فعالیت آنزیمی و جلوگیری از کلروز برگ.
- کلبومکس: تقویت دیواره سلولی برگ و کاهش شکنندگی.
- پرولومیک: اصلاح ساختار خاک و حفظ اسیدیته مطلوب.
- اسید سولفونیک: تنظیم pH خاک، کاهش قلیاییت و افزایش جذب آهن و منیزیم.
کودهای پایه (در صورت نیاز)
- کود آلی یا کمپوست چای: ۵–۱۰ تن/ha در پاییز.
- کود نیتروژنه (اوره یا نیترات آمونیوم): ۱۰۰–۱۵۰ kg/ha در سه نوبت (فروردین، خرداد، مرداد).
نتیجه مورد انتظار
- افزایش عملکرد برگ سبز تا ۲۰٪
- افزایش کیفیت رنگ، طعم و عطر چای خشک
- کاهش زردی برگ تا ۵۰٪
- افزایش مقاومت بوتهها به قارچهای برگی
- تثبیت pH خاک در محدوده ۵.۵ تا ۶
در مزارع با بارندگی زیاد، استفاده از اسید سولفونیک در غلظت پایین (۱ در هزار محلولپاشی) پس از هر بار بارندگی مؤثر است، زیرا جذب عناصر در خاک مرطوب کاهش مییابد و این عمل باعث پایداری تغذیه میشود.