برنامه کوددهی شبدر در ایران
برنامه تغذیه سالیانه شبدر (Trifolium spp.) – تدوینشده بر پایه کودهای مایع فارمونتی و اصول فیزیولوژیک گیاهان لگوم دار علوفهای
(قابل اجرا برای شبدر ایرانی، برسیم (مصری)، قرمز، سفید و اسپرس در اقلیمهای مرطوب، معتدل و نیمهخشک ایران)
اهداف
افزایش تراکم بوته و سبزینگی، افزایش تعداد چین، بهبود پروتئین و کیفیت علوفه، افزایش تثبیت بیولوژیک نیتروژن، تقویت سیستم ریشهای و افزایش مقاومت به خشکی و شوری در مراحل انتهایی رشد.
ویژگیهای فیزیولوژیکی
شبدر مانند یونجه گیاه تثبیتکننده نیتروژن است و نیاز چندانی به کود ازته ندارد.
بیشترین نیاز غذایی آن در عناصر فسفر، پتاسیم، کلسیم و عناصر کممصرف روی (Zn)، منگنز (Mn) و بور (B) است.
در خاکهای قلیایی ایران، تثبیت نیتروژن و جذب فسفر کاهش مییابد؛ لذا باید از ترکیباتی با خاصیت اسیدی ملایم مانند پرولومیک و اسید سولفونیک استفاده شود.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6–7.5 | ایدهآل | اجرای برنامه پایه کافی است. |
| pH 7.5–8.5 | قلیایی متوسط | پرولومیک ۵ L/ha هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ یا خاک شور | کاهش جذب عناصر | اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha در هر آبیاری دوم. |
برنامه پایه شبدر (کشت آبی)
| مرحله | زمان | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | قبل از کاشت یا بیداری | آمادهسازی و ریشهزایی | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تقویت ریشه و افزایش تثبیت نیتروژن |
| ۲ | رشد رویشی اولیه (۲–۳ برگی) | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | افزایش سبزینگی و رشد یکنواخت | |
| ۳ | پس از هر چین | اکتیو پلاس + پتاسیمکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + پتاسیمکس ۵ L/ha | تحریک بازرویی سریع و افزایش کیفیت علوفه | |
| ۴ | رشد کامل برگ و ساقه | پتاسیمکس + کلبومکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش ضخامت ساقه و دوام برگ | |
| ۵ | پایان فصل (پاییز یا پس از آخرین چین) | احیای خاک | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | پرولومیک ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | اصلاح خاک و بازسازی محیط ریشه برای فصل بعد |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| ابتدای رشد فعال | اکتیو پلاس + بایومکس | ۲ + ۲ L | افزایش رشد برگ و سبزینگی |
| پس از هر برداشت | زینک پلکس + منگارد | ۱ + ۱ L | افزایش فتوسنتز و بازسازی کلروفیل |
| در شرایط قلیایی یا شوری | پرولومیک + اسید سولفونیک | ۲ + ۲ L | بهبود جذب عناصر و کاهش تنش شوری |
توضیحات فنی محصولات
- اکتیو پلاس: افزایش رشد رویشی، سبزینگی و بازرویی سریع بعد از برداشت.
- فسفامید: تأمین فسفر محلول برای ریشه و تثبیت نیتروژن.
- بایومکس: افزایش مقاومت به گرما و بهبود فعالیت میکروبی.
- پتاسیمکس: تقویت ساختار بافت و افزایش قند در ساقهها.
- کلبومکس: تأمین کلسیم برای استحکام ساقه و برگ.
- پرولومیک: اصلاح خاک، افزایش جذب عناصر و فعالیت ریزوبیوم.
- زینک پلکس و منگارد: افزایش فعالیت آنزیمی و سبزینگی.
- اسید سولفونیک: کاهش pH خاک و بهبود جذب در مناطق قلیایی.
کودهای پایه (در صورت نیاز)
- کود دامی پوسیده: ۵–۸ تن/ha قبل از کاشت.
- گوگرد کشاورزی: ۱۰۰ kg/ha در خاکهای قلیایی.
- اوره: در صورت رشد ضعیف و قبل از تثبیت نیتروژن، فقط ۳۰–۵۰ kg/ha.
نتیجه مورد انتظار
- افزایش عملکرد علوفه ۱۵–۲۰٪
- افزایش پروتئین خام تا ۲٪
- افزایش سبزینگی و تراکم بوته تا ۲۰٪
- افزایش ماندگاری مزرعه تا ۳–۴ سال
- بهبود کیفیت علوفه در دامداریهای شیری و گوشتی
در کشتهای دیم یا مناطقی با بارندگی بالا، تکیه بر فسفامید، اکتیو پلاس و پرولومیک در اوایل فصل کفایت دارد و در صورت افت سبزینگی، محلولپاشی اکتیو پلاس + بایومکس در غلظت ۲ در هزار توصیه میشود.