برنامه کوددهی فندق در ایران
برنامه تغذیه سالیانه فندق (Corylus avellana L.) – طراحیشده بر پایه محصولات مایع فارمونتی با رویکرد اصلاح خاک و افزایش عملکرد در شرایط اقلیمی ایران
(قابل اجرا در استانهای گیلان، مازندران، اردبیل، گلستان و مناطق کوهپایهای زاگرس با خاکهای نیمهاسیدی تا قلیایی)
اهداف
افزایش تشکیل جوانههای بارده، تقویت شاخههای میوهده، افزایش کیفیت مغز و ضخامت پوست، پیشگیری از زردی برگ و ریزش میوه، افزایش مقاومت در برابر سرمای دیررس و تنشهای خشکی تابستان.
ویژگیهای فیزیولوژیکی
فندق به خاکهای سبک و با زهکشی مناسب نیاز دارد و به کمبود روی، آهن، منگنز و بور بسیار حساس است.
در ایران، اکثر باغات فندق در خاکهای با pH بالاتر از ۷.۵ قرار دارند که جذب عناصر ریزمغذی در آنها محدود است.
برای دستیابی به عملکرد بالا، تغذیه باید هم از مسیر ریشهای (آبیاری) و هم از مسیر برگی (محلولپاشی) انجام گیرد.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | مطلوب | اجرای برنامه پایه کفایت دارد. |
| pH 7.5–8.5 | قلیایی متوسط | پرولومیک ۵ L/ha هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ یا خاک آهکی | کاهش جذب عناصر | اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha در هر آبیاری دوم. |
برنامه تغذیه فندق (کشت آبی)
| مرحله | زمان | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | هدف و توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | اواخر اسفند تا اوایل فروردین | بیداری ریشه | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تحریک ریشه، تأمین فسفر و اصلاح خاک |
| ۲ | فروردین–اردیبهشت | رشد رویشی و شاخهزنی | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | اکتیو پلاس ۱۰ L + بایومکس ۵ L/ha | افزایش سبزینگی و رشد یکنواخت شاخهها |
| ۳ | خرداد | تشکیل میوه | اکتیو پلاس + پتاسیمکس + کلبومکس | آبیاری | بهترتیب ۱۰ + ۵ + ۵ L/ha | بهبود تشکیل میوه و کیفیت پوسته و مغز |
| ۴ | تیر–مرداد | پر شدن مغز | پتاسیمکس + زینک پلکس + منگارد | آبیاری | ۵ + ۲ + ۲ L/ha | افزایش جذب پتاس و عناصر ریز، بهبود طعم و چربی مغز |
| ۵ | شهریور | پس از برداشت | پرولومیک + بایومکس | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | احیای خاک، تحریک رشد ریشه برای سال بعد |
| ۶ | پاییز (در مناطق سردسیر قبل از برگریزی) | خواب زمستانی | اکتیو پلاس + اسید سولفونیک | آبیاری | اکتیو پلاس ۵ L + اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha | تقویت بافت چوبی، افزایش مقاومت به سرما |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| اوایل بهار (شروع رشد برگ) | اکتیو پلاس + زینک پلکس | ۲ + ۱ L | جلوگیری از زردی برگ و افزایش فتوسنتز |
| قبل از گلدهی | منگارد + بایومکس | ۱ + ۲ L | افزایش گردهافشانی و باردهی |
| مرحله تشکیل میوه | پتاسیمکس + کلبومکس | ۲ + ۲ L | استحکام پوست و افزایش مغزدهی |
| پس از برداشت | پرولومیک + بایومکس | ۲ + ۲ L | بازسازی برگ و افزایش ذخیره مواد غذایی در ریشه |
توضیحات فنی محصولات
- اکتیو پلاس: کلیدیترین عامل سبزینگی، افزایش مقاومت و بهبود کیفیت میوه.
- فسفامید: تأمین فسفر و تحریک رشد ریشه.
- بایومکس: افزایش جذب عناصر و مقاومت به تنش.
- پتاسیمکس: تأمین پتاس برای پر شدن مغز و افزایش چربی طبیعی.
- کلبومکس: تقویت بافت پوسته و جلوگیری از ترکخوردگی.
- پرولومیک: اصلاح خاک و افزایش جذب عناصر در pH بالا.
- زینک پلکس و منگارد: افزایش گردهزایی و کیفیت فتوسنتز.
- اسید سولفونیک: کاهش قلیاییت و بهبود جذب عناصر غذایی.
توصیههای پایه خاکی
- کود دامی پوسیده: ۱۰–۱۵ تن/ha در پاییز.
- گوگرد کشاورزی: ۱۰۰–۲۰۰ kg/ha برای خاکهای آهکی.
- آهک کشاورزی: فقط در خاکهای اسیدی (زیر pH ۶.۵)، ۵۰۰ kg/ha.
نتیجه مورد انتظار
- افزایش عملکرد مغز تا ۲۵٪
- افزایش درصد مغز به پوست تا ۵٪
- کاهش ریزش میوه تا ۳۰٪
- افزایش مقاومت به سرما و خشکی
- افزایش ماندگاری اقتصادی درخت تا بیش از ۳۰ سال
در مناطق شمالی مرطوب، تمرکز بیشتر بر محلولپاشی (بهویژه اکتیو پلاس و منگارد) توصیه میشود، اما در مناطق نیمهخشک مانند زنجان یا کردستان، مصرف ریشهای منظم با پرولومیک و اسید سولفونیک اهمیت بیشتری دارد.