برنامه کوددهی پنبه در ایران
برنامه تغذیه سالیانه پنبه (Gossypium hirsutum L.) – طراحیشده بر پایه کودهای مایع فارمونتی و اصول فیزیولوژیک گیاهان الیافی در اقلیمهای ایران
(قابل اجرا در مناطق گرم و خشک نظیر خراسان جنوبی، فارس، یزد، گلستان، خوزستان و کرمان)
اهداف
افزایش تراکم و قدرت بوته، افزایش تعداد قوزه و وزن وش، افزایش طول و استحکام الیاف، کاهش ریزش گل و قوزه، بهبود مقاومت به تنشهای گرمایی و شوری خاک، و افزایش سود اقتصادی برداشت.
ویژگیهای فیزیولوژیکی
پنبه گیاهی با نیاز غذایی بالا است و در مراحل رشد رویشی، گلدهی و پر شدن قوزه به مقادیر زیادی از نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و عناصر ریزمغذی (روی و بور) نیاز دارد.
در خاکهای قلیایی و شور ایران، جذب عناصر ریز کاهش مییابد، بنابراین پرولومیک و اسید سولفونیک نقش اساسی در افزایش کارایی تغذیه دارند.
شرایط خاک
| نوع خاک | ویژگی | راهکار اصلاحی |
|---|---|---|
| pH 6.5–7.5 | مناسب | اجرای برنامه پایه کفایت دارد. |
| pH 7.5–8.5 | قلیایی متوسط | پرولومیک ۵ L/ha هر ۴۵ روز. |
| pH بالاتر از ۸.۵ یا خاک شور | کاهش جذب عناصر | اسید سولفونیک ۳–۵ L/ha در هر آبیاری دوم. |
برنامه تغذیه پنبه (کشت آبی)
| مرحله | زمان | فاز رشدی | کود فارمونتی / مکمل | روش مصرف | مقدار مصرف | هدف و توضیح فنی |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | قبل از کاشت یا سبز شدن بوتهها | آمادهسازی خاک و ریشه | فسفامید + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | تأمین فسفر، افزایش جوانهزنی و تحریک ریشه |
| ۲ | ۴–۶ برگی | رشد رویشی اولیه | اکتیو پلاس + بایومکس | آبیاری | ۱۰ + ۵ L/ha | افزایش سبزینگی و رشد سریع بوتهها |
| ۳ | آغاز گلدهی | اکتیو پلاس + پتاسیمکس + بایومکس | آبیاری | ۱۰ + ۵ + ۵ L/ha | تحریک گلدهی و افزایش تعداد قوزه | |
| ۴ | پر شدن قوزهها | پتاسیمکس + کلبومکس + زینک پلکس | آبیاری | ۵ + ۵ + ۲ L/ha | افزایش کیفیت و استحکام الیاف | |
| ۵ | اواخر فصل (رسیدگی نهایی) | پرولومیک + اسید سولفونیک | آبیاری | ۵ + ۳–۵ L/ha | اصلاح خاک و کاهش شوری سطحی | |
| ۶ | پس از برداشت | بایومکس + پرولومیک | آبیاری | هرکدام ۵ L/ha | افزایش تجزیه بقایا و بازسازی خاک برای فصل بعد |
محلولپاشی تکمیلی
| زمان | ترکیب | مقدار در ۱۰۰۰ L آب | هدف |
|---|---|---|---|
| مرحله رویشی (۴–۶ برگی) | اکتیو پلاس + زینک پلکس | ۲ + ۱ L | افزایش رشد و سبزینگی |
| قبل از گلدهی | منگارد + بایومکس | ۱ + ۲ L | افزایش گلدهی و گردهافشانی |
| تشکیل قوزه | پتاسیمکس + کلبومکس | ۲ + ۲ L | افزایش استحکام الیاف و وزن وش |
| در خاکهای قلیایی | پرولومیک + اسید سولفونیک | ۲ + ۲ L | بهبود جذب عناصر و جلوگیری از زردی برگ |
توضیحات فنی محصولات
- اکتیو پلاس: کلیدیترین محرک رشد و افزایش فتوسنتز، بهبود مقاومت گیاه به گرما.
- فسفامید: تأمین فسفر قابل جذب، تحریک رشد ریشه و تشکیل گل.
- بایومکس: افزایش مقاومت گیاه به تنش و فعالیت میکروبی خاک.
- پتاسیمکس: افزایش پر شدن قوزه و استحکام الیاف.
- کلبومکس: تأمین کلسیم برای افزایش استحکام و جلوگیری از ترک قوزه.
- پرولومیک: بهبود جذب عناصر در خاکهای قلیایی و اصلاح شیمی خاک.
- زینک پلکس و منگارد: تقویت رشد جوانهها و افزایش گلدهی.
- اسید سولفونیک: تنظیم pH آب و خاک، افزایش انحلال و جذب مواد غذایی.
کودهای پایه (در صورت نیاز)
- کود دامی پوسیده: ۸–۱۰ تن/ha در پاییز.
- گوگرد کشاورزی: ۱۰۰–۲۰۰ kg/ha در خاکهای قلیایی.
- اوره: ۱۵۰–۲۰۰ kg/ha در سه نوبت (ابتدای رشد، قبل از گلدهی، بعد از گلدهی).
نتیجه مورد انتظار
- افزایش عملکرد وش تا ۲۵٪
- بهبود طول الیاف تا ۱۵٪
- افزایش مقاومت به تنش گرما و شوری
- کاهش ریزش گل و قوزه تا ۳۰٪
- افزایش سود اقتصادی در واحد سطح
در مناطق شور و گرم (یزد، خوزستان، کرمان)، مصرف منظم اسید سولفونیک و پرولومیک کلید حفظ سبزینگی و جذب عناصر است.
در مناطق شمالی یا گلستان، محلولپاشی با اکتیو پلاس و بایومکس در مراحل اولیه رشد باعث رشد یکنواختتر و افزایش زودرسی محصول میشود.